NHÌN THẤU, BUÔNG BỎ
CHÍNH LÀ SÁU BA LA MẬT
Giảng giải: Hòa Thượng Tịnh Không
Ba la mật là bài học quan trọng mà Phật dạy cho Bồ Tát, bài học mà Bồ Tát phải tu. Ngày nay chúng ta là danh vi đại thừa, chúng ta không phải là học tiểu thừa mà là danh vi đại thừa. Thật ra ngay cả tiểu thừa chúng ta cũng còn thua kém, đại thừa của chúng ta là hữu danh vô thực.
Ngày xưa ở Trung Quốc là danh xứng với thực, thật sự là tuyệt vời, không kể là tông phái nào, pháp môn nào, thực tại đều là đang tu Lục Độ Ba la mật. Lục Ba la mật là cương lĩnh tu học của Bồ Tát.
Dùng phương pháp nào để tu?
Có rất nhiều phương pháp. Cái gọi là phương tiện có nhiều, về nguồn không hai lối. Phương là phương pháp, tiện là tiện lợi. Hai từ này nếu dùng từ hiện nay mà nói, là cách thích hợp nhất, là cách tốt nhất.
Cách tốt nhất không có nhất định. Cách này của tôi tốt nhất, bạn chưa hẳn là tốt nhất. Cách của bạn là tốt nhất, của họ chưa hẳn là tốt nhất.
Cho nên nó là sống chứ không phải là chết, nó là phù hợp nhất, thù thắng nhất, viên mãn nhất, cứu cánh nhất, là phương pháp tốt nhất nên gọi là tiện.
Cái phương tiện này tu điều gì?
Tu bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tấn, thiền định, bát nhã. Như vậy chúng ta mới hiểu được, ở Trung Quốc mười tông phái đại tiểu thừa, phía dưới tông thì có phái, dưới phái thì phân thành chi, nhưng cũng không rời khỏi sáu Ba la mật.
Sáu Ba la mật ở trên sự mà nói, điều quan trọng nhất là bố thí. Bố thí đứng đầu tiên. Bố thí là buông bỏ, bố thí là xả. Bạn không thể buông xuống, bạn không thể xả, thì điều gì bạn cũng không đạt được.
Nói cái mà bạn không đạt được là gì?
Không đạt được là những điều chân thật, là tánh đức của tự tánh. Tánh đức của tự tánh là giới định huệ, là đức hạnh vốn có ở trong tự tánh của chúng. Bát nhã là vô lượng trí huệ vốn có ở trong tự tánh. Năm loại ở phía trước là đức hạnh vốn có xưa nay ở trong tự tánh.
Cái này không phải do một người nào đó phát minh ra, một người nào đó chế tạo ra để trói buộc chúng ta. Không phải như vậy. Bạn có cách nghĩ như vậy thì bạn sai rồi, nó là tánh đức của chính mình. Bởi vì tất cả chúng sanh tâm tham là nặng nhất, cho nên Phật mới xếp bố thí đứng đầu.
Bố thí là gì?
Là đoạn cái tâm tham, đoạn kiên tham. Kiên là bạn xả không được, không có hy vọng đạt được nên gọi là kiên tham. Bố thí là đối trị kiên tham.
Bố Thí Ba la mật đến lúc nào thì viên mãn?
Khi mà ý niệm kiên tham không còn nữa thì bài này học xong rồi, học phần này học xong rồi. Nếu như vẫn còn ý niệm này thì không được, bạn không tốt nghiệp được, bạn vẫn phải tiếp tục tu.
Trì giới là độ ác nghiệp. Chính là nói bạn vẫn còn làm ác, bạn vẫn còn tạo tác điều bất thiện, vậy thì bạn phải học bài này. Đến lúc nào tâm địa của bạn thuần tịnh thuần thiện thì bài này mới học xong, bạn tốt nghiệp rồi.
Tốt nghiệp nhẫn nhục Ba la mật thì giống như Vua Ca Lợi bị cắt xẻo thân thể, một chút tâm niệm sân hận cũng chẳng có, cũng không khởi.
Chịu sự oan ức lớn như vậy, chịu sự tổn hại lớn như vậy, một chút sân hận, ý niệm sân hận cũng không khởi, vậy là bài học này viên mãn rồi, bạn đã tốt nghiệp rồi.
Tinh tấn Ba la mật thì giống như những lời nói của người hiện nay là tranh thủ từng phút giây, niệm niệm đều không có giải đãi, như vậy là tinh tấn Ba la mật viên mãn rồi.
Thiền định Ba la mật, bất luận là ở cảnh giới nào, thuận cảnh nghịch cảnh, thiện duyên ác duyên đều như như bất động, vậy là thiền định Ba la mật này đã viên mãn rồi.
Cuối cùng là bát nhã Ba la mật hiện tiền. Bát nhã Ba la mật vận dụng vào trong năm điều ở phía trước thì bạn mới được đắc lực, bạn mới được nâng cao. Sự nâng cao này chính là sự tiến bộ, thì bạn mới được viên mãn.
Cho nên Lục Độ chính là lấy bát nhã làm trung tâm. Bát nhã là nhìn thấu, năm độ trước đều là buông xuống.
Các bạn hãy nghĩ xem, bố thí dạy bạn buông bỏ tham lam, trì giới dạy bạn buông bỏ ác nghiệp, nhẫn nhục dạy bạn buông bỏ sân hận, tinh tấn dạy bạn buông bỏ giải đãi, thiền định dạy bạn buông bỏ tán loạn. Tất cả đều là buông xuống.
Chương Gia Đại Sư lúc đó dạy cho tôi một phương pháp rất là tuyệt vời, Ngài đã dạy cho tôi nhìn thấu, buông xuống.
Tại sao vậy?
Vì tôi mới học Phật, học Phật được mấy ngày, đối với Phật Pháp chuyện gì cũng không biết, Ngài muốn giảng sơ qua cho tôi sáu Ba la mật cũng mất rất nhiều thời gian để giải thích.
Ngài nói về nhìn thấu, buông xuống, sau này vừa bước vào đại thừa, nhìn thấu buông bỏ chính là sáu Ba la mật, mới biết được rằng thầy thật là cao minh và thiện xảo phương tiện.
Giống như những chỗ này, chúng ta đều phải học tập, phải thật sự làm. Hai từ thật làm này xem ra thì thấy bình thường, trên thực tế thì nó chẳng bình thường.
Người hy hữu thật sự làm thì có thể khế nhập cảnh giới của Phật Bồ Tát. Cho nên khế nhập cảnh giới của Phật Bồ Tát chính là khế nhập cảnh giới của tự tánh.
***